Uncategorized
Yiddish detective stories from Galicia, now in English
קינדװײַז האָט יצחק באַשעװיס גיריק געשלונגען מעשׂיות װעגן דעם ייִדישן דעטעקטיװ מאַקס שפּיצקאָפּף. דער װינער „קעניג פֿון דעטעקטיװן“ האָט געקענט אױספּלאָנטערן די שװערסטע און סאַמע מיסטעריעזע פֿאַרברעכנס און אַזױ אַרום אױך ראַטעװען אומשולדיקע ייִדן פֿון כּלערלײ צרות.
דעם דאָזיקן טשיקאַװען פֿאַקט פֿון באַשעװיסעס ביאָגראַפֿיע דערמאָנט מיכל יאַשינסקי אין דער הקדמה צו „אַװאַנטורעס פֿון מאַקס שפּיצקאָפּף, דעם ייִדישן שערלאָק האָלמעס“ — דער ענגלישער איבערזעצונג פֿון די שפּיצקאָפּף־דערציילונגען. די דאָזיקע סעריע ביכלעך איז פּובליקירט געװאָרן אױף ייִדיש אין גאַליציע אָנהײב צװאַנציקסטן יאָרהונדערט, װען זי איז געװען אַ פּראָװינץ פֿון דער האַבסבורג־אימפּעריע.
דער מחבר פֿון די שפּיצקאָפּף־מעשׂיות איז געווען יונה (יאָנאַס) קרעפּעל (1874־1940) — אַ שרײַבער, דרוקער, געשעפֿטסמאַן, כּלל-טוער און עסטרײַכישער באַאַמטער. זײַן ליטעראַרישער עזבֿון נעמט אַרײַן העכער װי הונדערט טיטלען אױף ייִדיש און דײַטשיש, צװישן זײ סײַ ביליקע ביכלעך װי די שפּיצקאָפּף־מעשׂיות, סײַ װאָגיקע דײַטשישע חבורים װי למשל „ייִדן און ייִדנטום הײַנט“, װאָס איז כּמעט טױזנט זײַטן לאַנג.
געבױרן אין דער שטאָט דראָביטש אין גאַליציע (הײַנט דראָהאָביטש אין אוקראַיִנע) בײַ אַ חסידישער משפּחה, האָט קרעפּעל זיך אױסגעלערנט די מלאָכה פֿון דרוקערײַ און בשותּפֿות מיט זײַן שװער געפֿירט אַ פֿאַרלאַג אין קראָקע. ער איז געװען אַן אַקטיװער כּלל־טוער, הגם זײַנע פּאָליטישע סימפּאַטיעס זײַנען ניט געװען קײן פֿעסט באַשטימטע. אין פֿאַרשײדענע צײַטן איז ער געװען אַ ייִדישיסט (ער האָט זיך באַטײליקט אין דער טשערנאָװיצער שפּראַך־קאָנפֿערענץ אין 1908), אַ ציוניסט, און לסוף האָט ער זיך אָנגעשלאָסן אין דער פֿרומער פּאַרטײ, אַגודת־ישׂראל.
װי אַ סך גאַליציאַנער ייִדן האָט קרעפּעל בעת דער ערשטער װעלט־מלחמה געפֿונען אַ מקום־מקלט אין װין. דאָרט האָט זיך אָנגעהױבן זײַן מלוכישע קאַריערע. ער האָט געדינט אין דער מיניסטעריום פֿאַר אױסלענדישע ענינים און שפּעטער אין דער פֿעדעראַלער קאַנצעלאַריע פֿון דער עסטרײַכישער רעפּובליק. אײנצײַטיק האָט ער געשריבן ביכער און אַרטיקלען פֿאַר כּלערליי ייִדישע און העברעיִשע צײַטונגען און רעדאַקטירט די דײַטשישע צײַטשריפֿט פֿון אַגודת־ישׂראל.
װען היטלער האָט פֿאַרכאַפּט די מאַכט אין עסטרײַך אין 1938 האָבן די נאַציסטן אַרעסטירט קרעפּעל און אים פֿאַרשיקט אינעם קאָנצענטראַציע־לאַגער בוכענװאַלד. דאָרט איז ער אין 1940 אומגעקומען. קײן אַרכיװ אָדער פּריװאַטע פּאַפּירן זײַנען פֿון אים ניט פֿאַרבליבן, און זײַן ביאָגראַפֿיע דאַרף מען צונױפֿשטוקעװען פֿון פֿאַרשײדענע פֿראַגמענטן, שרײַבט יאַשינסקי.
די דעטעקטיװ־געשיכטעס װעגן שפּיצקאָפּף זײַנען געװען אײנע פֿון קרעפּעלס סעריעס מעשׂה־ביכלעך, אַזעלכע װי, למשל, היסטאָרישע דערצײלונגען, חסידישע מעשׂיות און לעגענדעס און דערצײלונגען פֿון דער ערשטער װעלט־מלחמה. יעדע סעריע איז באַשטאַנען פֿון צענדליקער ביכער, אָבער הײַנט זײַנען זײ יקר־המציאות און מען קען זײ אָפּזוכן בלױז אין געצײלטע ביבליאָטעקן.
יאַשינסקין קומט אַ יישר־כּוח פֿאַרן איבערזעצן קרעפּעלס פֿאַרגעסענע מעשׂיות אױף ענגליש. אַװדאי איז דער הײַנטיקער לײענער גאָר אַנדערש פֿונעם דעמאָלטיקן נאַיִװן עולם, װאָס האָט, װי דער יונגער באַשעװיס, אָנגענומען שפּיצקאָפּפֿס דרײסטע אַװאַנטורעס פֿאַרן רײנעם אמת.
קרעפּעל האָט אױסגעפֿאַרטיקט זײַנע מעשׂיות פֿאַרן ייִדישן מאַסן־לײענער. די דערציילונגען האָבן געדאַרפֿט האָבן אַ פֿאַרכאַפּנדיקן סיפּור־המעשׂה און אַ סוף, װאָס איז גוט פֿאַר די ייִדן. װי שװער זאָל ניט זײַן די לאַגע פֿאַר פּראָסטע ייִדן אין דער געשיכטע, איז דער לײענער געװען זיכער, אַז שפּיצקאָפּף װעט אַלע מאָל קומען צו הילף.
די סיטואַציעס, װאָס קרעפּעל באַשרײַבט, זײַנען גאַנץ טיפּיש פֿאַר יענער תּקופֿה: ייִדן אין אַ קלײן שטעטל װערן באַשולדיקט אין אַ בלוט־בילבול; אַ ייִדישע טאָכטער װערט אַרױסגעגנבֿעט בײַ אירע עלטערן און געצװוּנגען צום שמד; אַ ייִדישער געשעפֿטסמאַן װערט באַשולדיקט אין מאַכן פֿאַלש געלט; ייִדן אין אַ שטעטל װערן באַשולדיקט אין שמוגלערײַ, וכּדומה. און אַלע מאָל באַװײַזט זיך שפּיצקאָפּף מיט זײַן משרת הערמאַן פֿוקס און ראַטעװעט ייִדן פֿון אומגליק.
דאָס סאַמע אינטערעסאַנטע אין די דאָזיקע מעשׂיות איז ניט דער סיפּור־מעשׂה, װאָס איז גאַנץ פּשוט, און אַפֿילו ניט דאָס העלד שפּיצקאָפּף, װאָס איז גאַנץ שאַבלאָניש, נאָר די פּרטים פֿונעם אַמאָליקן לעבן אינעם קיניגרײַך פֿונעם עסטרײַך־אונגאַרישן קיסר פֿראַנץ־יאָזעף, וואָס די ייִדן האָבן גערופֿן „הקיסר ירום הודו – גרױס זאָל זײַן דעם קיסרס רום“.
דאָס דאָזיקע בילד איז אַװדאי ניט אָביעקטיװ. די מלוכישע מאַכט — די פּאָליצײ, די באַאַמטע, די ריכטער — זײַנען תּמיד גוטע פֿרײַנד פֿאַר ייִדן. אַלע האָבן דרך־ארץ פֿאַר שפּיצקאָפּף, װאָס זעט אױס װי אַן עלעגאַנטער װינער פּריץ. די שׂונאים פֿון די ייִדן זײַנען קריסטלעכע גלחים, פּױלישע פּױערים און די גראָבע דײַטשישע יאַטן פֿון דער װינער אונטערװעלט.
קרעפּעל האָט אַ גוט אױג פֿאַר אַזעלכע פּרטים װי בגדים, מעבל, הײַזער און באַנען. זײ מאַכן זײַנע שילדערונגען רעאַליסטיש, הגם שפּיצקאָפּפֿס געשיקטקײט און קונציקײט זעען אױס מחוץ־לדרך־הטבֿע. שפּיצקאָפּף באַװײַזט אי צו כאַפּן דעם פֿאַרברעכער, אי צו ראַטעװען די ייִדישע קרבנות, און דערצו נאָך אַרױסצוהעלפֿן זײַן משרת פֿוקס, װאָס איז אַ שטיקל שלימזל.
קרעפּעלס ביכלעך געהערן צו דער ליטעראַרישער קאַטעגאָריע „שונד“, װאָס האָט אַ שלעכטן שם אין דער ייִדישער ליטעראַטור־געשיכטע. דער קריטיקער משה שאַליט האָט אָבער געלױבט קרעפּעלס „זעלטן בנעימותדיקן לשון“, און דער גאַליציאַנער דיכטער מענדל נײַגרעשל האָט געהאַלטן, אַז קרעפּעלס מעשׂיות האָבן געהאָלפֿן „שאַפֿן אַ גרױסן מאַסן־לײענער אין מערבֿ־גאַליציע און אַ ליטעראַרישע אַטמאָספֿער“.
איבערצוטראָגן קרעפּעלס אײגנאַרטיק הײמיש לשון מיט פּױלישע און דײַטשישע װערטער און אױסדרוקן, װאָס איז טיף אײַנגעװאָרצלט אינעם אַמאָליקן גאַליציאַנער ייִדישן שטײגער, איז ניט קײן פּשוטע אױפֿגאַבע פֿאַר אַן ענגלישן איבערזעצער.
אַזױ װי אין זײַן איבערזעצונג פֿון די זכרונות פֿון אסתּר־רחל קאַמינסקאַ, האָט זיך יאַשינסקין אײַנגעגעבן צו געפֿינען דעם פּאַסיקן שפּראַכלעכן סטיל. זײַן ענגליש איז אידיאָמאַטיש און פֿליסיק, מיט אַן איראָנישן בײַטעם אין זײַן נאָכמאַכן „שונד“. די דאָזיקע איראָניע באַטאָנט אַ דיסטאַנץ צװישן הײַנט און אַ מאָל, און אײנצײַטיק װעקט זי אױף אַ װאַרעם געפֿיל פֿון נאָסטאַלגיע.
The post Yiddish detective stories from Galicia, now in English appeared first on The Forward.
Uncategorized
American Airlines to Resume Flights to Israel Amid Gaza Ceasefire
American Airlines planes sit on the tarmac at LaGuardia Airport in Queens, New York City, U.S., July 30, 2025. Photo: REUTERS/Kylie Cooper.
American Airlines said on Sunday it would resume flights to Israel in March, after the US carrier halted the New York JFK to Tel Aviv route following Hamas’ October 7, 2023 attack that triggered the two-year war in Gaza.
American said it would re-launch its flights from JFK on March 28.
US rivals Delta and United have already resumed flights to Israel.
Many foreign carriers halted flights to Tel Aviv after October 7 and stayed away for long stretches during the past two years due to intermittent missile fire from Iran and Yemen.
That largely left flag-carrier El Al Israel Airlines, and smaller Israeli airlines Arkia and Israir, operating international routes, but with demand far higher than supply, airfares soared.
In the wake of a US-brokered ceasefire deal between Israel and Palestinian militant group Hamas, many foreign airlines have restarted flights to Tel Aviv. British Airways, SAS, Iberia and Swiss are slated to resume flights this week.
When American resumes flights, it will become the fifth carrier to fly nonstop to Israel from the United States, along with El Al, Arkia, Delta and United.
In addition to daily flights from Newark, United later is expected to also add flights to Tel Aviv from Washington (November 2) and Chicago (November 1).
Passenger traffic at Ben Gurion International Airport near Tel Aviv was up 25% over the first nine months of 2025 to 13.6 million, according to the Israel Airports Authority. El Al’s market share dropped to 32.5% from 44% a year earlier.
Uncategorized
Israel Allows Red Cross, Egyptian Teams into Gaza as Search for Hostage Bodies Widens
Palestinians gather around a Red Cross vehicle transporting hostages as part of a ceasefire and hostages-prisoners swap deal between Hamas and Israel, in the southern Gaza Strip, October 13. REUTERS/Mahmoud Issa
Red Cross and Egyptian teams have been permitted to search for the bodies of deceased hostages beyond the “yellow line” demarcating the Israeli military’s pullback in the Gaza Strip, an Israeli government spokesperson said on Sunday.
Uncategorized
Abbas Names Hussein al-Sheikh as Temporary Successor for PA Presidency
Hussein Al-Sheikh, former Secretary General of the Executive committee of the Palestine Liberation Organization (PLO), speaks during an interview with Reuters, in Ramallah in the West Bank December 16, 2023. Photo: REUTERS/Ammar Awad
i24 News – Palestinian Authority (PA) Chairman Mahmoud Abbas (Abu Mazen) issued a statement on Sunday outlining the succession process should the chairman’s position become vacant.
According to the Palestinian news agency Wafa, Deputy Chairman Hussein al-Sheikh will temporarily assume leadership of the PA in the absence of the Palestinian Legislative Council.
The decree stipulates that al-Sheikh’s interim term would last up to 90 days, during which direct elections must be held to select a new chairman, in accordance with Palestinian election law.
If elections cannot be conducted within this period due to exceptional circumstances, the Palestinian Central Council may authorize a one-time extension.
Hussein al-Sheikh, born in 1960 in Ramallah, has a long history in Palestinian politics. As a teenager, he was sentenced to prison in Israel for terrorist activity and was incarcerated from age 18 until 1989. In the past year, he was appointed Deputy Chairman and designated successor by Abu Mazen after the Palestinian Central Council approved the creation of the position.
The announcement is seen as a move to formalize the line of succession and ensure stability within the PA amid ongoing political uncertainty and the absence of a functioning Legislative Council. Analysts say the decree clarifies leadership procedures in case of incapacity or vacancy, reflecting Abu Mazen’s efforts to maintain continuity and prevent a leadership vacuum in the Palestinian territories.