Uncategorized
Sicily’s Jews have their first rabbi in 500 years. Italy’s Jewish establishment won’t accept them.
CATANIA, Italy (JTA) — Rabbi Gilberto Ventura believes his synagogue has the most beautiful view in the world. Located in the tower of a century-old castle on the slopes of Mt. Etna in the eastern Sicilian city of Catania, the synagogue is wedged between a snow-capped volcano and the sun-kissed Mediterranean sea.
The 49-year-old Brazil-born rabbi also thinks his congregation is one of the most unique in the world. It’s made up mainly of Bnei Anusim — descendants of Jews forced to hide their religious practice and convert to Catholicism after the Spanish Inquisition of 1492. Before that infamous decree, Sicily was home to tens of thousands of Jews.
The synagogue, which was first inaugurated last fall, is the result of decades of grassroots efforts by those descendants in Catania to find each other and forge a sense of community that had been lacking for centuries.
Hiring a full-time rabbi was the last piece of the puzzle, and Ventura, who has a long history of working with communities of Bnei Anusim in Brazil, was a natural candidate. He arrived in Catania in January.
“I really believe that the future Judaism in the world, especially in some places like Italy and, of course, Brazil, is connected to the Bnei Anusim, and the need to embrace the Bnei Anusim,” Ventura said.
But in an ongoing point of frustration, the formal organization representing Italian Jewry, the Union of Italian Jewish Communities (UCEI), does not recognize them as Jews.
“In the case of Catania, this strange Jewish community hasn’t passed all the steps the law requires,” said Giulio Di Segni, the vice president of UCEI.
He was referring to the fact that the community did not seek UCEI’s permission before establishing themselves under the name “Jewish community of Catania.” Per Italian law, UCEI has a monopoly on acknowledging and establishing Jewish communal life in Italy — including authority over who can use the term “Jewish community of” in formal ways.
“UCEI can’t accept this because it is too easy,” he added. “We are not against their synagogue or their way of prayer, but they cannot use the name ‘Jewish community of Catania.’”
The rooftop of the Castello Leucatia, where the community meets, has a large menorah and a view of the Mediterranean. (David I. Klein)
Catania’s Jewish community members told the Jewish Telegraphic Agency a variety of stories about their Jewish backgrounds. Some came from families that always outwardly identified as Jewish. Others identified the source of family traditions practiced by parents and grandparents who — as descendants of Jews who faced persecution for practicing Judaism — still felt the need to hide aspects of their Jewishness from the public eye.
In the midst of questions about their ancestry, the majority of the Jewish community members have undergone Orthodox conversions. But that hasn’t led to their acceptance.
Benito Triolo, president of the Catania Jewish community, told the Jewish Telegraphic Agency that he first came to Judaism at the age of 40, thanks to the insight of a Jewish friend in Palermo, Sicily’s capital and most populous city. Working together, they established a Charter of Sicilian Jewry, which aimed to identify and highlight the Jewish heritage of neighborhoods across the island.
While working on that project, Triolo came closer to his own Jewish heritage, and after years of study, he completed an Orthodox conversion through a rabbi in Miami 25 years ago.
Another community member, who was born Alessandro Scuderi but today goes by the name of Yoram Nathan, first felt drawn to Judaism as a child watching news of the Six-Day War in 1967. At first, he was laughed at by other members of his family — except his grandmother, who happened to have a tradition of lighting eight candles in early winter and baking flat unleavened bread around Easter time.
Decades of study later, Scuderi also completed a formal conversion to Judaism before an Orthodox rabbinic court, or beit din.
Others had more straightforward backgrounds.
“I was born in a Jewish family,” said David Scibilia, the community’s secretary. “Frankly speaking, we were not hiding or deep in the shadows in this part of the country.”
Scibilia said that his father explained to him that he was a Jew as early as the age of four. Within their own home, they observed holidays and kept Shabbat — no easy task since Italian schools at the time of his childhood in the 1970s had class on Saturdays. He did not eat meat until he was an adult and was able to acquire kosher meat.
He said that his family had maintained their Jewish identity since the days of the Inquisition and married amongst a small group of other similar families.
“I was a Jew, but not part of any community,” Scibilia said. “Just my family was my community.”
An aerial view of the city of Catania shows the Mt. Etna volcano in the background, Jan. 28, 28, 2022. (Fabrizio Villa/Getty Images)
Scibilia explained that once he had a child of his own, he realized he did not want her to have the same lonely Jewish experience. But when he reached out to UCEI, he said he found the proverbial door to organized Jewish life shut. Earning membership in Jewish community organizations across Western Europe involves a strict vetting process, and many groups require applicants to prove their mothers’ Jewishness according to varying standards.
Scibilia’s experience was echoed by Jews outside of the community in Catania and across Italy’s south who talked to JTA — a feeling of neglect or rejection by UCEI for those who fall outside of the norms of Italian Judaism.
UCEI currently recognizes 19 Jewish communities across northern Italy and just one in the south, in Naples, which has jurisdiction over the rest of the southern half of the peninsula and the island of Sicily. The organization recognizes around 28,000 Jews in total across the country.
Scibilia noted that despite his Jewish upbringing, he has multiple certificates of conversion from Orthodox rabbis. The first came from a beit din of American rabbis from who traveled to Syracuse, Sicily, to assess Scibilia and others like him in Sicily. His second comes from the conversion court of the Israeli Chief Rabbinate, which is known for its exacting Orthodox standards.
Both were rejected by Italy’s own Orthodox rabbinate, and he was forced to stand before another rabbinic court in Italy.
“I have at this moment — don’t start to laugh — three documents that prove that I am a Jew, two Ketubah [marriage contracts] for my wedding, and so on, again and again and again,” Scibilia said.
Others’ experiences in the region have been even more fraught, he said.
“The problem in Italy, that if you try to study with any rabbi here, you can study for 20 years, maybe you can die even before you reach the end of the tunnel,” he said. “From my point of view, they are playing with the spirituality of these people.”
In a statement last year, UCEI called the the Catanians “a phantom ‘Jewish community’” and accused them of “misleading the local institutions and deluding believers and sympathizers into adhering to traditional religious rites, never actually recognized or authorized by the Italian rabbinical authority.”
“Between UCEI and the Italian republic is an agreement signed in ‘87,” Di Segni said. “This law means everything about Jewish communities in Italy is through the Union Jewish community in Italy (UCEI).”
Noemi Di Segni, shown in Rome in 2017, is president of the Union of Jewish Communities in Italy. (Stefano Montesi/Corbis via Getty Images)
Triolo said he isn’t too concerned about UCEI’s recognition.
“Ours is a process of refounding old communities that existed as early as 200 and up to 1492,” Triolo said. “Our recognition is already in our history. At that time the UCEI did not exist. We were there and we simply returned!”
No one knows when Jews first arrived in Sicily, but the Talmud tells a story that claims Rabbi Akiva, a well-known early rabbinic sage, visited the island in the early second century and told of a small Jewish community in Syracuse. Some historians believe the Roman writer Caecilius Calactinus — who was born in a town near Messina in the first century B.C.E — to have been of Jewish origin.
All agree that over the course of history, Sicily’s Jews watched as the island was traded between Greeks, Carthaginians, Romans, Arabs, Normans and half a dozen other empires. The narrative has also long been that Jewish life there ended five centuries ago, under Spanish rule.
The Spanish empire’s Jews suffered the same fate as Jews from the Iberian peninsula, who would become known to the world as Sephardim when they were expelled in 1492.
The descendents of Spain — and Sicily — spread throughout the world, establishing communities in North Africa, throughout the Ottoman empire, in the Netherlands and ultimately the British Isles and North America, as it was believed that Judaism faded away in their homelands.
Catania’s Jews disagree, arguing that many Jews practiced their religion over the centuries, in secret.
Triolo and others in the community formally inaugurated their synagogue in October. It was furnished with Torah scrolls donated by the Ohev Sholom synagogue in Washington, D.C.
The synagogue is situated in the tower of the Castello Luecatia, an early 20th-century structure built by a merchant believed to be of Jewish origin. The building was granted to the community by the city’s municipality.
“So they had the people, they had a synagogue, but they needed somebody to teach,” Ventura said.
The community meets in the Castello Luecatia, an early 20th-century structure built by a merchant believed to be of Jewish origin. (David I. Klein)
Ventura, who is Orthodox, may be the island’s first permanent working rabbi in over 500 years, but it’s not his first time working with Bnei Anusim.
Back in his native Brazil, Ventura was the leader of the Synagogue Without Borders, an organization through which he served 15 communities in Brazil’s north that were made up of descendants of Jews who came with the first Portuguese colonists to South America and who ultimately had to hide their identity as the Inquisition spread to the New World.
His work there put him in conflict with Brazil’s Jewish establishment, too. But Ventura is unfazed.
In Brazil, he founded synagogues and summer camps and built mikvahs and yeshivas across the country’s north. Since 2015, he has facilitated the conversion of hundreds of Bnei Anusim, bringing them back into the fold of mainstream Orthodox Judaism.
“I am a teacher since I was 21 years old,” he said. “Now I am 49, along with my wife. It’s one of the things we love to do, and know how to do. To teach Jewish philosophy, to teach Torah, to teach Tanakh, to teach the story of the Jews in Brazil, and now we are starting to teach the story of the Jews in Italy, the story of the Inquisition etcetera.”
In Castello Leucatia, he leads Shabbat services with the energy of a gospel preacher, pausing between prayers to explain a verse, teach a new tune, welcome latecomers, or simply to allow the congregation to talk.
Catania community members are shown at a recent gathering. (David I. Klein)
“This is what’s most important,” he remarked during one such lull on a recent Friday night. “That they get to talk and be a community.”
Ventura had organized a Shabbat event for other Jews across Italy — from Naples to Turin — who shared his belief that the future of Judaism was in communities like the one in Catania.
“Our point of view of Judaism is that we have to be a part of society, we don’t have to insulate ourselves, we believe that Judaism has a lot to contribute to society,” Ventura said. “In Brazil, we have a lot of connections with people from the periphery, in the favela and other communities, immigrants, Indians, etcetera. So that is something we want to establish here, to teach the people a Judaism that brings good things to the wider society.”
Ventura isn’t the only one working with such communities in southern Italy. Across the Strait of Messina, Jewish life has also been on the rise in Calabria — the toe of Italy’s boot — thanks to an American-born rabbi named Barbara Aiello.
Aiello, though raised in Pittsburgh, is of Calabrian descent. She returned to the land of her ancestors in the early 2000s and began working with the Bnei Anusim there, ultimately establishing a synagogue called Ner Tamid del Sud, meaning “eternal light of the south.”
“Until now, nobody took care of Judaism in the south of Italy,” Scibilia said while looking out at the Mediterranean from the terrace of Castello Leucatia.
—
The post Sicily’s Jews have their first rabbi in 500 years. Italy’s Jewish establishment won’t accept them. appeared first on Jewish Telegraphic Agency.
Uncategorized
The Orthodox community in pre-war Czernowitz
די וואָך איז ניפֿטר געוואָרן הרבֿ מאיר מאָסקאָוויץ, וואָס איז געבוירן געוואָרן אין טשערנאָוויץ אין 1927 — דאָס עלטסטע קינד פֿונעם שאָצער רבין, ר׳ אַבֿרהם חיים. ווי אַ בחור האָט ער זיך געלערנט אין אַ ישיבֿה אין וויזשניץ.
אין 1941 זענען די דײַטשן אַרײַן אין טשערנאָוויץ. ווי הרבֿ מאָסקאָוויצעס זון יואל האָט דערציילט אין אַן אַרטיקל אין 2012, האָבן די דײַטשן דערהרגעט דעם שאָצער רבין און אַנדערע ייִדישע קהילה־פֿירער, אַרײַנגעטריבן די ייִדן אין שאַרגאָראָדער געטאָ אין טראַנסניסטריע, און געשיקט דעם יונגן מאיר יעדן טאָג אויף צוואַנגאַרבעט. איין מאָל אויפֿן וועג צום אַרבעט־לאַגער איז ער אַנטלאָפֿן און אָנגעקומען אין דער רוסיש־אָקופּירטער טעריטאָריע, וווּ די „עלית הנוער“ באַוועגונג האָט אים על־פּי־נס אַרויסגעשמוגלט קיין ארץ־ישׂראל. נאָך דער מלחמה האָט ער זיך דערוווּסט אַז זײַן מאַמע האָט איבערגעלעבט דעם חורבן און וווינט אין ניו־יאָרק, האָט ער זיך דאָרטן באַזעצט.
אין 2010 האָב איך אינטערוויויִרט מאָסקאָוויצן פֿאַר דעם ווײַטערדיקן אַרטיקל וועגן די פֿרומע קרײַזן אין פֿאַר־מלחמהדיקן טשערנאָוויץ. איך האָב זיך באַקענט מיט אים דורך מײַן זון גדליה איידלמאַן, וואָס איז געווען זײַנער אַ תּלמיד. כּדי צו ווײַזן וואָס פֿאַר אַ מין מענטש הרבֿ מאָסקאָוויץ איז געווען, הערט די מעשה: גדליה האָט מיר דערציילט אַז פֿאַרן סוף־עקזאַמען האָט הרבֿ מאָסקאָוויץ געזאָגט די תּלמידים אַז זיי קענען ענטפֿערן אויף די פֿראַגעס אין ענגליש אָדער לשון־קודש. האָט גדליה געפֿרעגט צי ער מעג דאָס מאַכן אויף ייִדיש. „זיכער,“ האָט מאָסקאָוויץ געענטפֿערט. האָט גדליה אַרײַנגעגעבן זײַן עקזאַמען, ציטירנדיק רשי און אַנדערע מפֿרשים אויף ייִדיש. מאָסקאָוויץ האָט אַזוי הנאה געהאַט דערפֿון אַז ער האָט געוויזן די ייִדיש־שפּראַכיקע דערקלערונגען צו זײַנע קאָלעגעס.
כּדי זיך צו דערוויסן מער וועגן הרבֿ מאָקאָוויצעס לעבן, אָט איז אַ ווידעאָ־רעקאָרדירונג פֿון זײַן לוויה.
[דער ווײַטערדיקער אַרטיקל איז לכתּחילה פּובליקירט געוואָרן דעם 26טן מאַרץ 2010]
* * *
געוויינטלעך ווען מע רעדט וועגן דער ייִדישער געשיכטע פֿון דער שטאָט טשערנאָוויץ באַטאָנט מען איר וויכטיקייט ווי אַ צענטער פֿון דער ייִדישער ליטעראַטור און קולטור.
וועגן איין אַספּעקט הערט מען כּמעט גאָרנישט: דאָס לעבן פֿון די פֿרומע ייִדן אין טשערנאָוויץ. ס׳איז טאַקע אַ שאָד, ווײַל אין יענער תּקופֿה האָבן אין דער שטאָט זיך געפֿונען נישט ווייניקער ווי פֿינף חסידישע רביס, האָט איבערגעגעבן הרבֿ מאיר מאָסקאָוויץ, דער טשערנאָוויץ־געבוירענער מחבר פֿון אַ בוך זכרונות אויף העברעיִש, „כזה ראה וקדש“ (אַזוי געזען און פֿאַרהייליקט).
הרבֿ מאָסקאָוויץ, וועלכער איז געבוירן געוואָרן אין 1927, איז יאָרן לאַנג געווען אַ תּנ״ך־לערער אין דער אָנגעזעענער ניו־יאָרקער ייִדישער מיטלשול רמ״ז. בעת אַן אינטערוויו מיטן פֿאָרווערטס אין זײַן דירה אויף איסט 82סטער גאַס, האָט ער דערציילט, אַז ער אַליין איז געווען דער זון פֿונעם שאָצער רבין. עס האָבן אין טשערנאָוויץ דעמאָלט אויך געוווינט פֿיר אַנדערע רביס: דער באָיאַנער רבי, ר׳ משה פֿרידמאַן; דער נאַדווערנער רבי, איתמר ראָזענבאַום; דער קיטעווער רבי, גראָסמאַן; דער זאַלישטשיקער רבי, האַגער און דער שאָצער רבי, ר׳ אַבֿרהם־חיים מאָסקאָוויץ. אַלע רביס זענען געווען קרובֿים, ווײַל אַלע האָבן געמאַכט שידוכים צווישן זיך.
יעדער רבי האָט געהאַט אַ הויף מיט חסידים, האָט הרבֿ מאָסקאָוויץ דערציילט, אָבער אין פֿאַרגלײַך מיט די רביס, וואָס האָבן שבת און יום־טובֿ געטראָגן אַ שטרײַמל, האָבן די מתפּללים זיך שוין געהאַלטן פֿאַר „מאָדערנע מענטשן“ — האָבן זיי נישט געהאַט קיין באָרד אָדער פּאות, און זענען געקומען צום מנין טראָגנדיק אַ צילינדער און פֿראַק. הרבֿ מאָסקאָוויצעס אייגענע משפּחה האָט געוווינט אינעם זעלבן בנין פֿון דער שיל. „איך אַליין האָב געהאַט קליינע פּאהלעך,“ האָט ער צוגעגעבן.
הרבֿ מאָסקאָוויצס מאַמע, אַלטע־שיינדל, איז געווען אַ טאָכטער פֿונעם פּידײַעצער רבין, האָט זי געטראָגן אַ שייטל, אָבער זי, און די אַנדערע „רבישע קינדער“, ווי מע פֿלעג זיי רופֿן, זענען פֿאָרט געווען אונטער דער השפּעה פֿון דער מאָדערנער שטאָט. אין פֿאַרגלײַך מיט איר מאַן, וועלכער האָט גערעדט ייִדיש מיט די קינדער, האָט די רביצין גערעדט דײַטש. זי פֿלעג גיין אין טעאַטער, לייענען ייִדישע פּאָעזיע און געבן מענער די האַנט. מוטערס־טאָג האָט דאָס קליינע „מאירל“ איר געבראַכט בלומען, און סילוועסטער־נאַכט האָבן די רביצין און די אַנדערע פֿרויען פֿון רבישע היימען געפּראַוועט אַ שׂימחה.
„סילוועסטער זענען זיי געקומען צו אונדז אויפֿן צווייטן שטאָק, עלעגאַנט אויסגעפּוצט, און געגעסן און פֿאַרבראַכט שעהען לאַנג אין איינעם,“ האָט הרבֿ מאָסקאָוויץ דערציילט. און כאָטש קיין משקה האָבן זיי נישט געטרונקען, „האָבן די שנורן פֿונעם באַיאָנער רבין יאָ גערייכערט סיגאַרעטקעלעך.“
הרבֿ מאָסקאָוויץ געדענקט נאָך זײַן ערשטן טאָג אין חדר צו דרײַ יאָר. „מײַן טאַטע־מאַמע זענען קיין מאָל נישט געגאַנגען שפּאַצירן צוזאַמען, אָבער יענעם טאָג האָבן זיי מיר אָנגעטאָן נײַע קורצע הויזן, נײַע שיך און אַ נײַעם טלית־קטן, און ביידע האָבן מיך גענומען בײַ דער האַנט אין חדר אַרײַן. ווען מיר זענען אָנגעקומען האָט דער טאַטע מיך אַרומגענומען מיט אַ טלית און אַרײַנגעטראָגן. אויפֿן טיש איז מיט גרויסע גאָלדענע אותיות געווען אָנגעשריבן ׳מאירל׳. יעדעס מאָל וואָס איך האָב ריכטיק נאָכגעזאָגט ׳קמץ אלף אָ, קמץ בית באָ׳ איז אַראָפּגעפֿאַלן אַ האָניק־קיכעלע. כ׳האָב טאַקע געמיינט, ס׳איז פֿון הימל! אַזוי ווי סע שטייט אין משלי: לערנען תּורה איז אַזוי ווי האָניק און מילעך, זיס צו דער נשמה און ס׳היילט די ביינער.“
צו פֿינעף יאָר האָט מאירל אָנגעהויבן לערנען חומש. „ס׳איז געווען אין אַ שבת נאָכמיטאָג. משפּחה און פֿרײַנד און אַלע פֿינעף רביס זענען געקומען. מע האָט מיך געשטעלט אויפֿן טיש, כ׳האָב געטראָגן אַ ברוינעם סאַמעטענעם אָנצוג, און ביידע זיידעס האָבן מיר אָנגעטאָן גאָלדענע זייגערס אויף קייטן. דערנאָך האָט מען מיך געפֿרעגט: וואָס לערנסטו אין חומש?“
נאָכן פֿאַרהערן דאָס קינד האָט מען אָנגעהויבן טאַנצן און זינגען, עסן טאָרט און פּירות. אַלע רביס האָבן געטראָגן שטרײַמלעך, געזעסן און אויסגעטיילט שיריים. ער, מאירל, איז געזעסן צווישן ביידע זיידעס.
יעדן אינדערפֿרי האָט מאירל זיך געלערנט אין חדר, און דרײַ מאָל אַ וואָך איז ער נאָך מיטאָג געגאַנגען אין אַ ציוניסטישער העברעיִשער שול, „בית ספֿרי“. אין 1936 איז ער אַוועקגעפֿאָרן קיין וויזשניץ זיך לערנען אין דער וויזשניצער ישיבֿה. ער פֿלעג אַהיימקומען בלויז שבת־חנוכּה, פּסח און יום־טובֿ.
סוכּות אין טשערנאָוויץ געדענקט הרבֿ מאָסקאָוויץ זייער גוט. אַ גאַנץ יאָר האָבן די מענער און פֿרויען געגעסן צוזאַמען, אָבער סוכּות — נישט. די מאַמע האָט געבענטשט ליכט, געקומען אין סוכּה פֿאַר קידוש און המוציא, אָבער דערנאָך אַרײַן אין הויז, וווּ זי האָט פֿאַרבראַכט מיט די אַנדערע פֿרויען.
די סוכּה איז געווען אַ גרויסע; ווען דער טאַטע האָט געפֿירט טיש די צווייטע נאַכט סוכּות, לכּבֿוד דער שׂימחת־בית־השואבֿה, פֿלעגן אַרײַנקומען אין דער סוכּה 150 מענטשן. מ׳איז דאָרט אָבער נישט געשלאָפֿן. „ס׳איז געווען קאַלט, און אַ סכּנה.“
דעם שאָצער רביס הויז האָט אויך געדינט ווי אַן אכסניה פֿאַר די רביס פֿון די אַרומיקע שטעטלעך, ווען זיי האָבן געמוזט קומען קיין טשערנאָוויץ זען אַ דאָקטער. די פּשוטע אַרענדאַרן פֿלעגן אויך קומען, כּדי צו זען זייער רבין. „זיי זענען געווען פּשוט אָנגעטאָן — עמך — געטראָגן שטיוול, און געבראַכט פּירות אַ מתּנה דעם רבין.“
אָפֿט פֿלעגן די גײַסטיק קראַנקע קומען צו זייער טיר בעטן נדבֿות. „איינער, פֿישעלע, פֿלעג זאָגן מײַן מאַמען, ׳איך האָב דיך ליב!׳ — זי איז געווען אַ שיינע פֿרוי — פֿלעג מען אים אַרײַננעמען אין הויז, און מע האָט אים געגעבן דאָס זעלבע שפּײַז, וואָס מיר האָבן געגעסן.“
עוואַ מאַרדער בענדער, אַן אײַנוווינערין פֿון בראָנקס, נ״י, איז אויך געבוירן געוואָרן אין אַ פֿרומער משפּחה אין טשערנאָוויץ, אין 1927, אָבער איר איבערלעבונג איז געווען אַ גאַנץ אַנדערע ווי בײַ הרבֿ מאָסקאָוויץ. „דער טאַטע איז געווען אַ ציוניסט און אַ מיזרחיסט,“ האָט זי געזאָגט.
אויף דער גאַס האָט דער טאַטע, בערל מאַרדער געטראָגן אַ קאַפּעליוש, און אונטער דעם — אַ יאַרמלקע. בײַם באַגריסן זיך מיט מענטשן פֿלעג ער אַראָפּנעמען דאָס היטל, אָבער נישט די יאַרמלקע; די מאַמע, אסתּר, האָט געטראָגן אַ היטל, נישט קיין שייטל. „מיר זענען נישט געווען אַזוי פֿאַנאַטיש,“ האָט זי געזאָגט. „מיר זענען דאָך געווען אונטערן אײַנפֿלוס פֿון דער עסטרײַכישער קולטור.“
ווי אַ מיידל איז עוואַ, אַוודאי, נישט געגאַנגען אין חדר; די ערשטע פֿיר קלאַסן האָט זי זיך געלערנט אין אַ העברעיִשער, ציוניסטישער טאָגשול, „שׂפֿה איבֿריה“. נאָכן ענדיקן די שול האָט זי צוויי יאָר לאַנג שטודירט אין „גימנאַזיע האָפֿמאַן“, אַ שטאָטישער לערן־אַנשטאַלט פֿאַר מיידלעך, און דערנאָך — ווען די רוסן האָבן איבערגענומען בוקאָווינע — איז זי אַריבער אין דער ייִדישער שול, וווּ ס׳רובֿ פֿון די קינדער זענען געווען פֿון וועלטלעכע משפּחות. הגם די קלאַסן זענען אָנגעגאַנגען זעקס מאָל אַ וואָך, אַרײַנגערעכנט שבת, האָבן די פֿרומע תּלמידים נישט געדאגהט. „שבת האָבן מיר נישט געשריבן,“ האָט זי געזאָגט. די פּראָבלעם איז אָבער געווען מיט די עקזאַמענס, וועלכע זענען אַלע פֿאָרגעקומען שבת.
„מיר, די פֿרומע תּלמידים, האָבן טאַקע געליטן פֿון דעם, ווײַל מע פֿלעג אונדז מאַכן דעם עקזאַמען זונטיק אָדער מאָנטיק און בכּיוון פֿרעגן שווערערע פֿראַגעס. עטלעכע פֿון די לערער זענען געווען ייִדישע, אָבער זיי זענען געווען נאָך ערגער ווי די רוסן. זיי האָבן געוואָלט, אַז מיר זאָלן פֿאָרשן וואָס עס קומט פֿאָר אין שטוב און מסרן די עלטערן. מיר האָבן זיך נישט נאָכגעגעבן, זענען זיי געוואָרן זייער אויפֿגערעגט.“
פּסח פֿלעג דער מאַמעס טאַנטע, וואָס האָט געוווינט נישט ווײַט פֿונעם שאָצער רבין, קומען אויפֿן גאַנצן פּסח. „די גאַנצע צײַט האָט זי בלויז געשיילט קאַרטאָפֿל און מערן, מערן און קאַרטאָפֿל… דאָס איז געווען איר אויפֿגאַבע. און מיר, מיידלעך, האָבן נישט אַרויסגעהאָלפֿן, תּמיד זיך געשפּילט.“
זי פֿלעג שפּילן אין באַל אָדער אין שאַך — סײַ מיט מיידלעך, סײַ מיט ייִנגלעך, סײַ מיט פֿרומע, סײַ מיט פֿרײַע — „ווער ס׳איז נאָר געווען אין גאַס. ס׳האָט נישט אויסגעמאַכט ווײַל אין אונדזער געגנט זענען אַלע געווען ייִדן, בלויז די ׳סופּערס׳ (סטרוזשן) זענען נישט געווען קיין ייִדן.“
רעדנדיק מיטן פֿאָרווערטס האָט פֿרוי בענדער זיך דערמאָנט אין אַן אינצידענט פֿון די קינדער־יאָרן, וואָס האָט איר שטאַרק וויי געטאָן. יעדעס יאָר פֿלעג זי אַרויסקוקן, אַז דער זון פֿונעם מילניצער רבין זאָל קומען פֿון גאַליציע, כּדי מיטצופֿאָרן מיט די רביס און אַנדערע ייִדן אויף קבֿר־אָבֿות. עוואַס טאַטע פֿלעג זי אויך מיטנעמען. מע האָט אײַנגעשפּאַנט די פֿערד־און־וועגענער, און געפֿאָרן צום סאַדיגערער רבין.
„דאָס פֿאָרן האָט גענומען עטלעכע שעה, און ס׳איז געווען זייער שיין און לעבעדיק. מ׳איז געגאַנגען אויפֿן בית־עולם, און שפּעטער האָט מען געמאַכט אַ סעודה.“ ווען עוואַ איז געוואָרן אַכט יאָר אַלט, האָט דעם מילניצער רבינס זון אָבער אָנגעזאָגט איר טאַטן, אַז אַ מיידל אין אירע יאָרן טאָר מער נישט פֿאָרן, האָט זי געמוזט בלײַבן אין דער היים. „כ׳בין געווען זייער אויפֿגערעגט,“ האָט פֿרוי בענדער באַמערקט.
פֿון דעם וואָס הרבֿ מאָסקאָוויץ און פֿרוי בענדער האָבן אַזוי פּרטימדיק איבערגעגעבן, איז קלאָר, אַז טשערנאָוויץ איז נישט געווען אַ שטאָט פֿון בלויז סעקולערע ייִדן. הגם די ווינטן פֿון מאָדערנקייט און אַסימילאַציע האָבן זיכער משפּיע געווען אויף די פֿרומע קרײַזן, און אַרײַנגעבראַכט דאָס דײַטשישע לשון און עלעמענטן פֿון דער אַרומיקער קולטור, האָבן זיי ווײַטער אָפּגעהיט די מיצוות און אָנגעהאַלטן די טראַדיציעס, אויף ווי ווײַט עס האָט זיך געלאָזט.
The post The Orthodox community in pre-war Czernowitz appeared first on The Forward.
Uncategorized
The cheesy way to do teshuvah
To Europeans, cheese culture in the United States is not quite ripe.
The Kraft company, for good and for ill, has defined American cheese in high-gloss orange. But if you’ve been to a grocery store or farmer’s market in recent decades, guided by tatted-up slicers ready to educate you on musky bouquets and runny rinds, you know this is only part of the picture.
Sara Joe Wolansky’s The Big Cheese follows Adam Moskowitz, a third-generation cheese importer as he coaches Team U.S.A. to compete at the Mondial du Fromage in France — the Olympics of cheesemongers. He’s the one in the cow suit, leading a group chant of barnyard noises he calls a “mooditation.” You might mistake his bootcamp in Queens as a joke, but he’s not kidding.
“For me this is redemption,” he says.
Moskowitz, equal parts Tevye the dairyman, George S. Patton and the Beastie Boys, credits cheese with saving his life. At first he was resistant to enter the family trade, begun by his immigrant grandfather, Ben, who started in the business as a kid with a pushcart in Washington Market in Tribeca and became one of the first Americans to import now familiar cheeses from abroad. Adam’s father, Joseph, expanded the market, debuting Jarlsberg and Boursin in our supermarkets.
An ambitious workaholic, Adam forged his own path, earning his first million dollars as a salesman at Yahoo! in the 1990s, and losing it almost immediately when the dot-com bubble burst. When his flirtation with a rap career fell flat (you’ll see why), he joined the world of cheese at the family firm, Larkin Cold Storage, and brought the party there, founding the Cheesemonger Invitational, a booze-soaked celebration he emceed, between bumps of coke in the bathroom.
The invitational Moskowitz founded in 2011 helped inspire the Mondial, a competition that pits the world’s best cheesemongers against one another in blind taste tests, oral presentations pitching a specific cheese and statue displays. By 2023, no American had ever placed in the competition. A newly sober Moskowitz was determined to crumble that Roquefort ceiling.
In Moskowitz’s journey is a tale of Tillamook teshuvah. He is indebted to the cheese community for letting him make amends. Throughout, he reflects on his behavior as an addict, leading to some heavy moments in an otherwise frothy endeavor.
The documentary is also focused on two competing cheesemongers, Sam Rollins and Courtney Johnson, who Moskowitz and a panel of experts picked to challenge the snooty Europeans. It’s a compelling look at a slice of an industry whose experts get shorter shrift than their oenological counterparts. (A monger is a cheese sommelier, make no mistake.)
I won’t spoil the ending, except to say events cooperated with the film’s feel-good vibe, though you may end up wishing Wolansky stayed on a bit longer for the following year’s competition, which saw a major win for the underdogs.
The film may just bring out the patriot in you, as you root for American soft (cheese) power to prevail. It could just be the perfect thing to watch this coming Shavuot.
Sara Joe Wolansky’s The Big Cheese makes its world premiere at DOC NYC. In person and online dates can be found here.
The post The cheesy way to do teshuvah appeared first on The Forward.
Uncategorized
Netanyahu, Touting Push Toward Greater Self-Reliance, Denies Report Israel Seeking 20-Year US Military Aid Deal
US President Donald Trump greets Israeli Prime Minister Benjamin Netanyahu at the White House in Washington, DC, US, Sept. 29, 2025. Photo: REUTERS/Kevin Lamarque
Israel Prime Minister Benjamin Netanyahu has denied reports that his country is seeking a new 20-year military aid deal with the US, insisting that the Jewish state is working to wean itself off American assistance.
“I don’t know what they’re talking about. My direction is the exact opposite,” Netanyahu said on “The Erin Molan Show” on Thursday when asked by the Australian journalist about a new Axios report saying Israel was pursuing the security agreement.
According to Axios, the deal under discussion would include “America First” provisions to win the Trump administration’s support. The current 10-year memorandum of understanding between the two countries — the third such agreement signed — expires in 2028. It includes around $3.8 billion of annual military aid to Israel, which spends nearly all the assistance in the US to purchase American-made weapons and equipment.
The report comes amid growing criticism in the US among progressives and, increasingly, some conservatives over American military support for Israel, especially among younger Americans.
“Now, I want to make our arms industry independent, totally as independent as possible,” Netanyahu said on Thursday. “I think that it is time to ensure that Israel is independent.”
Netanyahu added that US defense aid to Israel is a “tiny fraction” of what Washington spends in the Middle East.
“We have a very strong economy, a very strong arms industry, and even though we get what we get, which we appreciate, 80 percent of that is spent in the US and produces jobs in the US,” he continued, saying he wants to see “an even more independent Israeli defense industry.”
The Israeli premier went on to stress that his country has never asked a single American solider to fight for Israel.
“Israel does not ask others to fight for us,” he said. “Israel is the one American ally in the world that says, ‘We don’t need boots on the ground, we don’t need American servicemen fighting on the ground for Israel or around Israel. We’re fine.’ We fight our own battles, but in doing so, we serve important American interests, like preventing countries that chant ‘Death to America’ from having nuclear bombs to throw at America.”